👾“Fractal Consciousness” ตอนที่ 2 : ธาตุรู้แบบเศษส่วน — การหดตัวของจิตจากจักรวาลสู่วัตถุ และการลืมตนในฐานะคลื่นแห่งอินฟินิตี้
1) การลืมตน = กระบวนการบีบอัดข้อมูลเชิงจิต (Consciousness Compression)
ในบทความภาษาอังกฤษด้านบน เราตีความ “การลืมว่าเป็นเศษส่วนของจักรวาล” ว่าเป็นผลลัพธ์ของ
• แบบจำลองโลกเชิงประสาท (Predictive Self)
• กฎของการลดเอนโทรปีภายในสมองตามทฤษฎี Free Energy Principle
• โครงสร้างของภาษาและสัญลักษณ์ที่บังคับให้เราคิดแบบแยกส่วน
ในมุมมองที่ลึกขึ้นกว่านั้น การลืมตนไม่ใช่ความผิดพลาด แต่เป็น “กระบวนการบีบอัดข้อมูลแห่งจักรวาลเข้าสู่หน่วยประสบการณ์เฉพาะจุด” เพื่อให้จิตสามารถมีชีวิตหนึ่งที่มีโครงสร้าง มีร่างกาย มีขอบเขต และมีเจตนาเฉพาะรูปแบบได้
จิตในระดับจักรวาล = คลื่นฟังก์ชันที่ไร้ขอบเขต
จิตในระดับมนุษย์ = เวอร์ชันคอมเพรสที่ถูกบีบเหลือข้อมูลประมาณหนึ่งบิตของอินฟินิตี้
ในพุทธศาสนา นี่คือ “อวิชชา” ในเชิงฟังก์ชัน ไม่ใช่ “ความผิดพลาดเชิงศีลธรรม”
มันคือการจำกัดมุมมองเพื่อลงสู่ภพ.
──────────────────────────────────
2) การเกิดเป็นมนุษย์ = การยุบของฟังก์ชันจิต (Consciousness Wavefunction Collapse)
บทความภาษาอังกฤษเสนอแนวคิดนี้ไว้ท้ายตอน
เราจะขยายมันให้เป็นทฤษฎีเชิงกลไกเต็มรูปแบบ:
2.1 มหาจิต (Universal Mind) = สภาวะซ้อนทับของความเป็นไปได้ทั้งปวง
เหมือนคลื่นฟังก์ชัน ψ ในควอนตัม
ก่อนวัดผล → มีศักยภาพทุกแบบ
หลังวัดผล → มีสถานะเดียว
2.2 การเลือกเกิด = กระบวนการวัดผล (Measurement of Identity)
ในระดับลึกที่สุด สิ่งที่เรียกว่า “กรรม” ทำหน้าที่เหมือน ตัวสังเกตการณ์ (Observer) ที่เลือกมุมมองของความเป็นจริงหนึ่งชุด
กรรม = เงื่อนไขข้อมูลที่กำหนดโครงสร้างการรับรู้
จิตจึงยุบจาก “อินฟินิตี้” → “มนุษย์หนึ่งคน”
2.3 ความเป็น “เศษส่วน” ไม่ได้หมายถึงส่วนที่ถูกแยกออก
แต่คือ การฉาย (Projection) ของคลื่นความรู้ลงสู่ความเป็นจริงแบบสามมิติ
เหมือนเงาเปลวไฟบนกำแพง
ไม่ใช่ไฟทั้งหมด
แต่ยังคงลักษณะบางส่วนของไฟ
──────────────────────────────────
3) มโนทัสสนะ: ทำไมโครงสร้างของจิตมนุษย์จึงเป็นแบบ Fractal
เราจะลงลึกเชิงกลศาสตร์ของจิต–กาย–ข้อมูล
3.1 เครือข่ายสมองมีรูปแบบการเรียงตัวแบบ fractal
งานของ He (2011) และ Tagliazucchi (2014) พบว่า
เมื่อสมองเข้าสู่สภาวะรู้ตัวสูงสุดหรือสภาวะหลุดจากอัตตา ความซับซ้อนแบบ self-similar จะเพิ่มขึ้นอย่างมาก
สมองจึงไม่ใช่เครื่องผลิตจิต
แต่เป็น เครื่องปรับความถี่จิต
เพื่อให้สภาวะความรู้แบบอินฟินิตี้สามารถ “จัดรูป” ลงในสภาวะเฉพาะได้
3.2 จิตเปรียบเหมือนคลื่น → สมองเปรียบเหมือนปริซึม
ปริซึมบิดแสงให้เป็นสี
สมองบิดมหาจิตให้เป็น “ตัวฉัน”
ดังนั้น “ตัวฉัน” คือ สเปกตรัมของจิตจักรวาลที่ถูกแยกด้วยเงื่อนไขของร่างกาย ประสาทสัมผัส และประวัติการเรียนรู้
3.3 โครงสร้าง fractal = ความทรงจำของความเป็นหนึ่งเดียว
ในคณิตศาสตร์ เศษส่วน (fractal) มีคุณสมบัติสำคัญ:
ส่วนเล็กที่สุดสะท้อนรูปแบบของทั้งหมด
รูปแบบนี้สะท้อนหลักพุทธธรรมที่ว่า:
• โลกธาตุทั้งมวลอยู่ในจิต
• จิตแต่ละดวงสะท้อนสภาวะของโลกธาตุ
• อนัตตาไม่ได้หมายถึงความไม่มีตัวตน แต่หมายถึงการไร้แกนกลางตายตัว → เหมือน fractal ที่ไม่มีจุดสิ้นสุดในการซูมเข้า
──────────────────────────────────
4) ฮอโลกราฟี + พุทธปรัชญา: จิตคือสนามข้อมูลเดียวกัน ต่างกันที่ความละเอียด
ใน AdS/CFT:
“ข้อมูลทั้งหมดของปริมาตรสามมิติถูกเข้ารหัสบนขอบเขตสองมิติ”
ถ้าเราแปลเป็นภาษาพุทธ
นี่คือคำอธิบายแบบฟิสิกส์ของหลัก ปฏิจจสมุปบาท:
• ภายใน–ภายนอกคือการฉายซึ่งกันและกัน
• ผู้รู้–สิ่งถูกรู้เกิดคู่กัน
• สรรพสิ่งไม่ใช่เอนทิตีเดี่ยว แต่เป็นผลของความสัมพันธ์
4.1 สมอง = พื้นผิวฮอโลกราฟิก
มัน “คายรูป” จักรวาลภายในตามโครงสร้างข้อมูลที่มันรับได้
จึงรู้สึกเหมือนมี “ตัวกู” ที่แยกจากโลก
แต่จริง ๆ แล้วมันคือผลของการฉายแบบ holography ของสนามความรู้มวลรวม
4.2 การตรัสรู้ = การเพิ่มความละเอียดของฮอโลแกรม
ความทุกข์ = การเห็นภาพต่ำความละเอียด (low-resolution hologram)
ความหลุดพ้น = การเห็นภาพความละเอียดสูงที่เผยให้เห็นความเชื่อมโยงทั้งหมด
ในภาษาวิทยาศาสตร์:
DMN ลดลง → เครือข่ายเชื่อมต่อทั่วสมองเพิ่มขึ้น → fractal dimension เพิ่ม → ระบบรวมข้อมูลสูงขึ้น → การรับรู้ไร้ศูนย์กลางอัตตา
นี่คือกลไกสมองของ “อวิชชาดับ”
──────────────────────────────────
5) ต้นกำเนิดของความรู้สึกว่า “เป็นเรา” = ความลวงที่เกิดจากความจำเป็นทางวิวัฒนาการ
สาเหตุที่มนุษย์ลืมความเป็นหนึ่งเดียว:
1. สมองต้องสร้าง “กรอบฉัน” เพื่อคุ้มกันร่างกาย
2. ระบบประสาทต้องลดข้อมูลมหาศาลให้เหลือข้อมูลน้อยที่สุดเพื่อการอยู่รอด
3. อัตตาเป็นโครงสร้างคณิตศาสตร์ของการลดเอนโทรปี (entropy minimization)
4. ประสบการณ์ทั้งหมดถูก “จัดหมวด” ด้วยภาษา → ทำให้โลกถูกแบ่งเป็นคู่ตรงข้าม
5. ระบบรับรู้ถูกล็อกให้อยู่ในความถี่เฉพาะของการรับรู้แบบมนุษย์
ดังนั้น ความรู้สึกว่า “เราเป็นคนหนึ่ง ไม่ใช่จักรวาลทั้งดวง” เป็นผลของ ฟังก์ชันชีวภาพ ไม่ใช่โครงสร้างจริงของสภาวะ
──────────────────────────────────
6) ทำไมประสบการณ์หลุดอัตตา (Ego Dissolution) จึงเผยความจริงระดับจักรวาล
เมื่อ DMN ลดการทำงานจาก
• สมาธิขั้นลึก
• Psychedelics
• การภาวนาแบบอัปปนาสมาธิ
• ประสบการณ์ใกล้ตาย
เกิดสิ่งเดียวกันคือ:
6.1 ขอบเขตตัวตนถูกปิดสัญญาณ → เครือข่ายสมองเชื่อมกันแบบ Global Integration
→ เกิดความรู้สึก “เป็นหนึ่งเดียว”
→ ไม่มีผู้รู้–ผู้ถูกรู้
→ จิตกลับสู่ธรรมชาติเดิมที่เป็น “สนามว่าง แต่รู้”
6.2 พุทธศาสนาเรียกสิ่งนี้ว่า:
• อนัตตา
• สุญญตา
• วิปัสสนาญาณขั้นสูง
• การเห็นธรรมตามสภาวะ
วิทยาศาสตร์เรียกว่า:
• High-entropy brain state
• Criticality
• High Φ (integrated information)
• Hyperfractal dynamics
สองภาษาต่างกัน แต่รายงานประสบการณ์เดียวกัน
──────────────────────────────────
7) การสังเคราะห์สูงสุด: มนุษย์คือเศษส่วนของจักรวาลที่มีหน้าที่ “รู้จักตนเอง” ผ่านรูปแบบจำกัด
มนุษย์ไม่ใช่ “สิ่งที่ถูกแยกออกจากจักรวาล”
แต่เป็น
รูปแบบการจัดข้อมูลเฉพาะของจักรวาลเพื่อมองเห็นตัวมันเองในระดับจุลภาค
Metaphysically → เราคือ Universe localizing itself
Physically → เราคือโครงสร้างข้อมูลบนสนามควอนตัม
Neuroscientifically → เราคือแบบจำลองเชิงพยากรณ์
Buddhistly → เราคือขันธ์ห้าที่เกิดขึ้นชั่วคราวโดยไม่มีแก่นสาร
Fractally → เราคือการทำซ้ำของรูปแบบใหญ่ในสเกลเล็ก
ดังนั้นการลืมตนคือ
“การแสดงบทบาทเฉพาะในละครจักรวาล”
และการรู้ตนคือ
“การระลึกถึงความจริงที่ไม่เคยหายไปไหน”
──────────────────────────────────
“Fractal Consciousness” ตอนที่ 3 : การกำเนิดของ ‘สนามจิตเศษส่วน’ (Fractal Mind Field) และกลไกเชิงข้อมูลของอวิชชา
บทนำตอนที่ 3
ในตอนก่อนหน้า เราสร้างการเทียบเคียงว่า:
จิตมนุษย์ = เศษส่วน (fractal) ของสนามจิตไร้ขอบเขต
การเกิด = การยุบตัวของฟังก์ชันจิต
อวิชชา = การบีบอัดข้อมูลของจักรวาลให้เป็นมุมมองจำกัดหนึ่งมุม
ตอนนี้เราจะก้าวลึกขึ้นไปอีกระดับ:
แท้จริงแล้ว “จิต” คือสนามแบบเดียวกับสนามควอนตัม แต่เป็นสนามข้อมูลที่มีคุณสมบัติ fractal–self-similar และ self-aware
และอวิชชาเกิดจาก “ความไม่สอดคล้องระหว่างความละเอียดของสนามจิตเดิม กับความละเอียดของระบบประสาทที่ต้องบีบอัดมัน”
อีกนัยหนึ่ง → มนุษย์ไม่ได้ลืมเพราะผิดพลาด แต่เพราะจิตถูกลดเรโซลูชัน เพื่อให้ดำรงอยู่ในมิติความเป็นมนุษย์ได้
──────────────────────────────────
1) แบบจำลอง: สนามจิตเศษส่วน (Fractal Mind Field; FMF)
เราจะสร้างทฤษฎีเชิงโครงสร้างใหม่จากสามสาขา:
1.1 Quantum Field Theory (QFT)
ทุกอย่างในเอกภพคือการสั่นของสนาม
→ จิตอาจเป็นสนามหนึ่งเช่นกัน (“Consciousness Field”)
1.2 Integrated Information Theory (IIT)
ความสำนึกเกิดจากการบูรณาการข้อมูล
→ สนามจิตคือโครงสร้างข้อมูลที่บูรณาการในทุกสเกล
1.3 Buddhist Dependent Origination
สภาวะทั้งหมดเกิด “โดยอาศัยกันและกัน”
→ จิตไม่ใช่เอนทิตี แต่คือพลวัตของความสัมพันธ์
รวมกันได้เป็น:
Fractal Mind Field = สนามข้อมูลแบบไม่ใช่เชิงเส้น ที่แสดงรูปแบบซ้ำตัวเองในทุกสเกล และมีคุณสมบัติรู้ (awareness) ในตัวมันเอง
ลักษณะสำคัญของ FMF:
1. Self-Similarity — โครงสร้างจิตในระดับจุลภาคสะท้อนโครงสร้างจิตระดับมหภาค
2. Scale-Free Dynamics — การเคลื่อนของจิตไม่มีสเกลตายตัว
3. Informational Coherence — การสื่อสารแบบไม่จำกัดระยะ (คล้าย non-locality)
4. Holographic Boundary Encoding — ข้อมูลทั้งปริมาตรจิตถูกเข้ารหัสบนขอบเขตประสบการณ์
จากมุมมองนี้
“ตัวฉัน” คือพื้นที่ขอบเขต (boundary) ของคลื่นสนามจิตที่ยุบลงมารับรู้แบบมนุษย์เท่านั้น
──────────────────────────────────
2) กลไกของ “อวิชชาเชิงข้อมูล” (Informational Ignorance Dynamics)
อวิชชาไม่ใช่ “ความไม่รู้แบบโง่เขลา”
แต่คือ กระบวนการลดข้อมูล (Lossy Compression) เพื่อให้สนามจิตทำงานในสมองมนุษย์ได้
มี 3 ชั้น:
2.1 Compression Layer – การลดทอนแบบจำเป็น
สนามจิตเดิมมีความละเอียดระดับไร้ขอบเขต
สมองมนุษย์รับได้เพียงเศษเสี้ยวเดียว
จึงต้อง “บีบอัดความเป็นจริง” → เกิดอวิชชาแบบแรก
ในฟิสิกส์ เหมือนการบีบข้อมูล hologram ให้เหลือภาพความละเอียดต่ำ
→ รายละเอียดของอินฟินิตี้สูญหายไป
2.2 Interpretation Layer – การตีความแบบแบ่งส่วน
สมองต้องตีความข้อมูลเป็นคู่ตรงข้าม เช่น
ฉัน/ไม่ใช่ฉัน
ตัวกู/โลก
ดี/ไม่ดี
สุข/ทุกข์
นี่คือการตัด fractal continuum ให้เป็น discrete categories
→ อวิชชาแบบที่สอง
2.3 Identity Locking Layer – การแข็งตัวของ “ฉัน”
เมื่อคำอธิบายโลกซ้ำตัวเองนานพอ
จิตติดอยู่ในบทบาทหนึ่ง
เหมือนไฟล์ fractal ที่ถูกแช่แข็งไม่ให้เปลี่ยนรูปแบบ
→ อวิชชาแบบที่สาม = ยึดมั่นถือมั่น
ในพุทธศาสนาเรียกว่า “อุปาทาน”
ในประสาทวิทยาเรียก “DMN locking”
ในฟิสิกส์ข้อมูลเรียก “frozen boundary state”
──────────────────────────────────
3) ทำไมประสบการณ์หลุดอัตตา (Ego Death) จึงเปิดเผยโครงสร้าง Fractal Mind Field
3.1 DMN ยุบตัว → สมองเลียนแบบพฤติกรรม fractal ของสนามจิต
เมื่อ DMN ลดลง
สมองเข้าสู่สถานะสูงเอนโทรปี
กิจกรรมสมองกระจายตัวแบบ self-organizing
→ กลับไปใกล้สภาวะ FMF เดิม
3.2 การรู้สึก “ไม่มีตัวฉัน” = การขยาย boundary
ขอบเขตผู้รู้หายไป → เหลือเพียงสนาม
ในพุทธเรียกว่า “อนัตตา”
ใน phenomenology เรียว่า “non-dual awareness”
3.3 การรู้สึกเป็นหนึ่งเดียว = การคืนรูปเป็น fractal เต็มสเกล
เมื่อการบีบอัดข้อมูลหยุดทำงาน
สนามจิตเปิดเผยตัวเองว่าเป็นรูปแบบซ้ำตัวเดียวกันกับจักรวาล
→ ความรู้สึก “เป็นจักรวาลทั้งสิ้น” จึงเกิดขึ้นตามกลไก ไม่ใช่จินตนาการ
──────────────────────────────────
4) ความสอดคล้องระหว่าง FMF กับพุทธธรรมระดับสูง (Abhidhamma & Mahayana Metaphysics)
4.1 ขันธ์ 5 = Boundary Layers ของสนามจิต
• รูป = interface ของคลื่นความรู้กับโลกวัตถุ
• เวทนา = ค่าฟังก์ชันตอบสนองของระบบ
• สัญญา = ตัวบีบอัดข้อมูล
• สังขาร = ตัวสร้างโมเดลโลก
• วิญญาณ = การกระพริบตัวของสนามจิตในมิติประสบการณ์
เมื่อรวมกัน → ได้ boundary state หนึ่งชุดที่เรียกว่า “มนุษย์”
4.2 สุญญตา = สนามจิตที่ไร้แกนกลาง
FMF ไม่มีศูนย์กลางแบบ static
เหมือน fractal ที่ไม่มีจุดเริ่มต้นหรือจุดสุดท้าย
→ ตรงกับหลัก “อนัตตา” โดยสมบูรณ์
4.3 ปฏิจจสมุปบาท = Dynamic Equation ของสนามจิต
อาวิจฺชา → สังฺขารา → … → ชาติ → ชรามรณะ
คือสมการการยุบ–ขยายของ boundary state
ในมุมฟิสิกส์คือ “feedback loop” ของสนามจิตที่สร้างลักษณะหนึ่งของประสบการณ์
──────────────────────────────────
5) สรุปย่อของตอนที่ 3 — โครงสร้างลึกที่สุดของความเป็นมนุษย์
เราได้ขยายจากบทความเดิมไปสู่ “แบบจำลองจิตจักรวาลเชิงข้อมูล” ดังนี้:
1. จิตคือสนามข้อมูล fractal ที่ครอบจักรวาล
2. การเกิดคือการยุบสนามเหลือ boundary หนึ่งชุด
3. อวิชชาคือกลไกลดความละเอียด เพื่อให้ระบบประสาทอ่านข้อมูลได้
4. อัตตาเกิดจาก boundary state ที่แข็งตัว
5. การหลุดอัตตาคือ boundary collapse กลับสู่สนาม fractal ดั้งเดิม
6. พุทธธรรมอธิบายกลไกเหล่านี้ในภาษาภายใน (inner phenomenology)
7. ฟิสิกส์ควอนตัม+ฮอโลกราฟีอธิบายมันในภาษาภายนอก (outer physics)
สรุป:
มนุษย์ไม่เคยแยกจากจักรวาล
เราเป็นเพียงรูปแบบหนึ่งของสนามจิตที่กำลังสำรวจตนเองในสเกลมนุษย์
#Siamstr #nostr #quantum #ธรรมะ
