SOUP

#EP13 รัฐควรอยู่ตรงไหนในระบบเศรษฐกิจ EP13/14 EP นี้อยากชวนดูว่า ขอบเขตของรัฐควรอยู่ตรงไหน ระหว่างการปกป้องความยุติธรรม กับการเปิดพื้นที่ให้ผู้คนตัดสินใจ ได้ใช้ความรู้และรับผิดชอบต่อการเลือกของตัวเอง . คำถามอาจไม่ใช่ว่ารัฐควรช่วยเราไหม แต่คืออำนาจรัฐควรมีแค่ไหน เพื่อไม่ไปบั่นทอนเสรีภาพทางเศรษฐกิจ . #TheTheoryOfMoralSentiments #TheWealthOfNations #AdamSmith #ProperRoleOfGovernment #EconomicFreedom #GovernmentAndEconomicFreedom #Siamstr #Bitcoin

#EP12 เราอาจเคยเจอเวลาที่เห็นราคาอะไรบางอย่างมันดูไม่สมเหตุสมผลเอาซะเลย บางทีก็แพงจนน่าตกใจ ทั้งที่ดูแล้วไม่น่าจะแพงขนาดนี้ หรือบางทีก็ถูกจนน่าสงสัย . แล้วทำไมตลาดบางช่วง ราคาที่ควรจะทำให้เราเข้าใจสังคมถึงกลับไม่มีคำตอบจากความเป็นจริง หรือจริง ๆ แล้วมันไม่ได้ผิดที่ราคา แต่ผิดที่เงื่อนไขบางอย่างในสังคมของเราที่มันกำลังหายไป . ใน The Theory of Moral Sentiments สมิธย้ำว่า มนุษย์จะอยู่ร่วมกันได้ก็ต่อเมื่อยังมีความยุติธรรม ความไว้เนื้อเชื่อใจ และการปฏิบัติต่อกันที่ทำให้เรารู้สึกว่ามันยังแฟร์อยู่ ถ้าความรู้สึกพื้นฐานแบบนี้เริ่มสั่นคลอน ระบบไหน ๆ ก็จะเริ่มรวนตามไปด้วย . พอมาใน The Wealth of Nations สมิธชวนดูอีกโลกหนึ่ง คือโลกที่ผู้คนจำนวนมากตัดสินใจพร้อมกันโดยไม่ได้รู้จักกันเลย แต่กลับสร้างระเบียบบางอย่างขึ้นมาเองตามธรรมชาติ ระเบียบนี้แหละที่ทำให้ราคาเป็นสัญญาณที่พอเชื่อถือได้ และทำให้ตลาดจัดการทรัพยากรได้โดยไม่ต้องมีใครสั่ง . แต่ระเบียบที่ว่า มันจะเกิดขึ้นได้ก็ต้องมีเงื่อนไขบางอย่าง ไม่ว่าจะเป็นความโปร่งใส กติกาที่ไม่ถูกแทรกแซง และเสรีภาพที่จะให้คนตัดสินใจได้ด้วยตัวเอง เมื่อไหร่ที่เงื่อนไขเหล่านี้ไม่สามารถทำงานได้ ราคาก็จะเริ่มเพี้ยนทันที และตลาดจะจัดระเบียบตัวเองไม่ได้ . พอเอาทั้งสองเล่ม มาทำความเข้าใจร่วมกันจะเห็นว่า เล่มแรก มนุษย์ต้องปฏิบัติต่อกัน ด้วยความเป็นธรรม เล่มสอง ตลาดจะทำงานได้ ก็ต้องมีความเป็นธรรม . สุดท้ายแล้ว ตลาดไม่ได้พังเพราะราคาไม่ดี แต่มันพังเพราะ เงื่อนไขความร่วมมือของมนุษย์ ที่สมิธพูดถึงตั้งแต่เล่มแรก กำลังถูกกัดกร่อนลดทอนลงทีละนิดโดยที่เราไม่รู้ตัว . คำถามจึงไม่ใช่ว่าราคาเท่านั้นเท่านี้แค่ไหนถึงจะแฟร์ แต่คือเรายังไว้ใจระเบียบตามธรรมชาติที่สังคมสร้างขึ้นเองได้มากแค่ไหน และอะไรบ้างที่กำลังทำให้ราคาซึ่งเป็นภาษาของสังคม สะท้อนความจริงได้น้อยลงกว่าเดิม #TheTheoryOfMoralSentiments #TheWealthOfNations #AdamSmith #SystemOfNaturalLiberty

EP11/14 เข้าใจสังคมผ่านราคา Price as Information จาก The Theory of Moral Sentiments สู่ The Wealth of Nations ตัวเลขบนป้ายสินค้าที่เรียกว่า “ราคา” มันไม่ได้บอกแค่ว่าของถูกหรือแพง แต่เบื้องหลังตัวเลขนั้น คือข้อมูลที่สะท้อนการตัดสินใจและความต้องการของคนทั้งสังคม ว่าทรัพยากรไหนกำลังขาดแคลน หรือสิ่งไหนที่ผู้คนกำลังให้ความสำคัญ EP นี้เราจะมาแกะรอยความหมายของ ราคา ในทางเศรษฐศาสตร์และศีลธรรม ว่าราคามันได้ซ่อนร่องรอยการต่อรอง การจัดสรรทรัพยากรที่มีจำกัดและแรงขับเคลื่อนของมนุษย์เอาไว้ยังไง โดยไม่ต้องมีใครมาออกคำสั่ง #TheTheoryOfMoralSentiments #TheWealthOfNations #AdamSmith #MarketPrice #NaturalPrice #ราคาตลาด #ราคาที่ควรจะเป็น #ข้อมูลของสังคม #PriceAsInformation #เศรษฐศาสตร์คลาสสิก #MoralPhilosophy #TheWealthOfNations #DivisionOfLabour #InvisibleHand #EconomicSignals #Siamstr #Bicoin

The Moral Foundations of Money ศีลธรรมกับเงินที่เราใช้กันทุกวัน EP10/14 จาก The Theory of Moral Sentiments สู่ The Wealth of Nations EP นี้จะชวนดูว่า ถ้าเงินไม่มีศีลธรรมหนุนอยู่เลย เงินที่เราใช้ทุกวันจะยังน่าเชื่อถืออยู่ไหม #TheTheoryOfMoralSentiments, #TheWealthOfNations, #AdamSmith, #Money, #MoralFoundationsOfMoney, #EthicsAndEconomics, #MoralPhilosophy, #SubjectiveValue, #Justice, #Trust, #FinancialEthics, #เศรษฐศาสตร์, #ศีลธรรมของเงิน, #เงินและศีลธรรม, #ความยุติธรรม, #ความเชื่อใจ, #ระบบเศรษฐกิจ, #เศรษฐศาสตร์สำหรับคนทั่วไป, #Siamstr, #Bitcoin

ถ้าไม่มีการแบ่งงานกันทำ ถ้าเราไม่แลกเปลี่ยนอะไรกันเลย ระบบเศรษฐกิจจะหน้าตาเป็นยังไงหนอ จากคลิป EP8 และ EP9 ผมเริ่มจากการฉายภาพให้เข้าใจความรู้สึกภายในใจคนก่อน ตามแบบที่ อดัม สมิธ เขียนไว้ในหนังสือเล่มแรกของเขาที่ชื่อว่า The Theory of Moral Sentiments เล่มที่เขาใช้อธิบายว่ามนุษย์คิดยังไง รู้สึกยังไง เวลาอยากให้คนอื่นเห็นคุณค่าเรา แล้วค่อยไปต่อใน The Wealth of Nations ว่าเมื่อใจเราคิดแบบนี้แล้ว พอเอาไปเชื่อมกับในระบบเศรษฐกิจมันจะกลายเป็นแบบไหน EP8 ทำไมเราถึงเริ่มแบ่งงานกันทำ EP9 ทำไมเราถึงยอมแลกเปลี่ยนสินค้ากัน สองตอนนี้ดูเหมือนเป็นคำถามเชิงปรัชญา เกี่ยวกับธรรมชาติของมนุษย์ในการร่วมมือและการแลกเปลี่ยนกัน ที่เอาไปอธิบายเป็นผลลัพธ์ทางเศรษฐกิจที่เป็นจุดเชื่อมของหนังสือสองเล่มของสมิธ จากความรู้สึกภายในใจ ที่อยากมีค่าในสายตาคนอื่น สู่งานที่เราทำ และของที่เราเอาไปแลกเปลี่ยนกันในชีวิตจริง (ชุดนี้มีถึง EP14 เมื่อเสร็จแล้วจะรวม EP8-EP14 เป็นคลิปยาวไปลงช่อง Right Shift ครับ) ========== ทำไม ทำไม ทำไม =========== ทำไมผมถึงต้องศึกษาสมิธ ถามเองตอบเองแหละ เออ! ส่วนตัวผมคิดว่าก่อนจะไปแตะเรื่องแนวคิดของ คาร์ล เมงเงอร์ หรือเศรษฐศาสตร์สำนักออสเตรียน ที่พูดถึงการกระทำของมนุษย์ (Human Action) ผมรู้สึกว่าตัวเองยังต้องกลับมาดูพื้นฐานกันก่อนว่า เวลาที่มนุษย์ตัดสินใจเลือกทำอะไรหรือให้คุณค่ากับอะไรสักอย่าง มันมีเหตุผลหรือธรรมชาติของการเลือกนั้นยังไงจากภายในจิตใจของมนุษย์ ผมเลยเลือกที่จะเริ่มจากตำราของสมิธ ซึ่งก็ไม่ได้มองว่าเป็นคำตอบสุดท้ายอะไร แค่รู้สึกว่ามันน่าจะพอช่วยให้เราเห็นภาพได้ว่า มนุษย์คิดยังไง รู้สึกยังไง เวลาอยากให้คนอื่นเห็นค่าเรา หรือเวลาเราพยายามจะทำในสิ่งที่เราคิดว่ามันแฟร์ มันยุติธรรมแล้วสำหรับเรา นั้นก็คือคลิปซีรี่ย์ชุดแรกนั้นเอง พอมีภาพแบบนี้อยู่ในหัวแล้ว ผมก็เลยอยากชวนเพื่อน ๆ ไปต่อกันที่เล่มที่สองของสมิธ ที่หลายคนรู้จัก The Wealth of Nations แล้วถึงค่อยค่อยขยับไปถึงสำนักออสเตรียน ว่าเมื่อเราเห็นภาพในใจคนแบบนี้แล้ว พอไปศึกษาแนวคิดในโลกเศรษฐศาสตร์ มันจะช่วยให้เราเห็นอะไรได้ชัดขึ้นบ้าง ปล.มันอาจไม่ใช่แนวทางที่ถูกต้องที่สุดสำหรับทุกคน แค่เป็นวิธีที่ผมลองใช้กับตัวเองแล้วคิดว่าเผื่อมันอาจจะเป็นจุดเริ่มต้นสำหรับคนที่สนใจเรื่องเดียวกัน จะเขร้! ว่าจะสั้นๆ ขอบคุณที่ให้เกียรติอ่านจนจบครับ #AdamSmith, #CarlMenger, #TheTheoryOfMoralSentiments, #TheWealthOfNations, #AustrianEconomics, #SubjectiveValue, #HumanAction, #MoralPhilosophy, #PoliticalEconomy, #EconomicThought, #HistoryOfEconomicThought, #FromTMSToWN, #UnderstandingHumansFirst, #EconForEveryone, #PhilosophyAndEconomics,#Bitcoin ,#Siamstr

EP 9/14 ทำไมเราถึงแลกเปลี่ยนกัน The Human Propensity to Exchange จาก The Theory of Moral Sentiments สู่ The Wealth of Nations ทุกครั้งที่เราแลกของอะไรกับใคร มันไม่ใช่แค่การแลกของกันไปมา แต่มันคือความพยายามของมนุษย์ที่จะให้คนอื่นเห็นคุณค่าเรา EP นี้จะเล่าถึงเหตุผลว่าทำไมมนุษย์ถึงอยู่ไม่ได้ถ้าไม่มีการแลกเปลี่ยน #AdamSmith, #TheWealthOfNations, #TheTheoryOfMoralSentiments, #Exchange, #Trade, #การแลกเปลี่ยน, #ตลาด, #เศรษฐศาสตร์, #ปรัชญาเศรษฐศาสตร์, #HumanNature, #MarketEconomy, #ClassicalEconomics, #JustEconomics, #EconForEveryone #Siamstr #bitcoin

EP8/14 | Adam Smith’s Division of Labour: Ordinary Jobs, Extraordinary Wealth #AdamSmith, #TheWealthOfNations, #TheTheoryOfMoralSentiments, #DivisionOfLabour, #DivisionOfLabor, #ClassicalEconomics, #PoliticalEconomy, #MarketEconomy, #FreeMarket, #Specialization, #Productivity, #WorkAndWealth, #EconomicThought, #HistoryOfEconomics, #MoralPhilosophy, #PriceSystem, #EconomicEducation, #EconForEveryone, #EconExplained, #PhilosophyAndEconomics #Siamstr #bitcoin

App ส้นตีน #Siamstr

3 EP แรก คือการเข้าใจศีลธรรมภายใน เมื่อเรามองเห็นศีลธรรมภายในตัวเราแล้ว EP.4–5 คือการเข้าใจถึงความสัมพันธ์กับผู้อื่น #EP4 Sympathy × Justice รากฐานของความยุติธรรม Adam Smith เชื่อว่า จุดเริ่มต้นของสังคมที่อยู่ร่วมกันได้…ไม่ได้มาจากกฎหมายหรือคำสั่งของรัฐ แต่มาจาก “ความสามารถพื้นฐานของมนุษย์” ที่เรียกว่า Sympathy คือความสามารถในการเข้าใจคนอื่นโดยไม่ต้องมีใครบังคับ (ใจเขาใจเรา) เมื่อเรารู้ว่าคนอื่นรู้สึกยังไง เราจึงไม่ล้ำเส้นเขา และเขาก็ไม่ล้ำเส้นเรา ตรงนี้แหละที่สมิธบอกว่า คือรากของ Justice ความยุติธรรมในฐานะขอบเขตการไม่ล้ำเส้นกัน การไม่ละเมิดสิทธิกันและกัน เราไม่ได้ทำเพราะกลัวการลงโทษจากกฎหมาย…แต่ทำเพราะรู้ว่าถ้าไม่มีขอบเขตนี้สังคมมนุษย์ก็จะพัง #EP5 Moral Rules กติกาที่เกิดจากความเป็นมนุษย์ เมื่อเรารู้จักขอบเขตของกันและกัน… “กฎ ระเบียบ กติกา” ก็เริ่มก่อตัวขึ้น แต่มันไม่ใช่กฎหมายที่ถูกสั่งลงมาจากเบื้องบน Smith เรียกว่า Moral Rules กติกาที่คนส่วนใหญ่ยอมรับร่วมกัน เพราะเราเชื่อว่าสิ่งนั้นมันถูกต้อง Smith บอกว่านี่คือพลังจากล่างขึ้นบน ไม่ใช่เพราะเรากลัวถูกลงโทษ…แต่เพราะเราอยากอยู่ในสังคมที่ทุกคนเคารพและเล่นตามกติกาเดียวกันด้วยความสมัครใจ EP.4 และ EP.5 จึงเป็นเหมือนสะพานที่พาเรามาจากศีลธรรมภายใน (EP.1–3) ไปสู่ความสัมพันธ์กับผู้อื่น จากความรู้สึก…ไปสู่ขอบเขตของคำว่าความยุติธรรม จากความยุติธรรม…ไปสู่กติกาที่เกิดขึ้นเองจากล่างขึ้นบน อีก 2 ตอนสุดท้าย EP.6–7 เกี่ยวกับการมองระบบใหญ่ของทั้งสังคมและความสุขในชีวิตของปัจเจก เราจะเห็นว่าเมื่อฐานศีลธรรมแข็งแรง ระบบสังคมก็ขับเคลื่อนได้เอง…โดยไม่ต้องมีใครสั่งจากข้างบน จากหนังสือ The Theory of Moral Sentiments (1759) ของ Adam Smith #MoralSentiments #AdamSmith #Sympathy #Justice #MoralRules #BitcoinPhilosophy #RulesWithoutRuler #Siamstr

ก่อนจะไป EP.4 ผมอยากชวนทุกคนย้อนกลับมาดูว่า 3 EP ที่ผ่านมา เรากำลังคุยอะไรกันอยู่ #EP1 To Be Loved vs To Be Lovely จุดเริ่มต้นของทั้งหมดมาจากคำถามง่าย ๆ ว่า ความสุขที่แท้จริงคืออะไร? Adam Smith บอกว่า คนส่วนใหญ่เผลอวิ่งไล่สิ่งที่เรียกว่าสุขแบบลวง ๆ เช่น ชื่อเสียง เงินทอง หรือการยอมรับจากคนอื่น ในขณะที่ “สุขแท้” คือความสงบที่มาจากข้างใน การรู้ว่าเรากำลังทำในสิ่งที่ถูกต้อง ไม่ต้องมีใครปรบมือให้ก็รู้ว่ามีคุณค่า เหมือนการถือบิตคอยน์ระยะยาว ไม่ต้องวิ่งตามกระแส ไม่ต้องอวดใคร แค่เข้าใจคุณค่าของมัน “สุขลวง ต้องมีคนเห็น สุขแท้ แค่เรารู้ก็พอ” #EP2 The Impartial Spectator × Sympathy ในตอนนี้ ผมเล่าถึง “ผู้ดูที่เป็นกลาง” ที่สมิธเรียกว่า The Impartial Spectator มันคือเสียงที่เราใช้ตัดสินตัวเอง จากมุมมองที่ยุติธรรมที่สุด เสียงนี้เกิดขึ้นเพราะมนุษย์มี “Sympathy” คือความสามารถในการเข้าใจความรู้สึกของคนอื่นโดยไม่ต้องมีใครบังคับ (เอาใจเขาใส่ใจเรา) เราไม่ได้ต้องรอให้ศาลหรือกฎหมายบอกว่าอะไรถูกหรือผิด เพราะข้างในเรามี “กรรมการที่เป็นกลาง” อยู่แล้ว และนั่นคือจุดเริ่มต้นของศีลธรรมในแบบที่ไม่ต้องมีใครบังคับจากภายนอก “เมื่อเรามองตัวเองจากมุมของคนนอก เราจะรู้ว่าอะไรควรหรือไม่ควร” #EP3 Self Command ในตอนที่ 3 ผมพูดถึงพลังของ “การควบคุมตัวเอง” หรือ Self-command มันคือความสามารถที่จะยืนอยู่ในสิ่งที่ถูกต้อง แม้ไม่มีใครเห็น แม้ไม่มีเสียงปรบมือ สมิธบอกว่า ความกล้าหาญ ความอดทน และศีลธรรม ไม่ได้เกิดตอนเรายืนอยู่หน้าคนเยอะ ๆ แต่มันมักเกิดขึ้นในมุมเงียบ ๆ ในตอนที่ไม่มีใครจับตาดูเรา และถ้าเราฝึกสิ่งนี้ได้ เราจะเป็นอิสระจากความต้องการที่จะเป็นที่ยอมรับจากคนอื่น “ความกล้าที่แท้จริง มักเกิดตอนไม่มีใครเห็น” 3 ตอนแรกนี้เหมือนการวางฐานรากของชีวิตจากจิตใจ EP.1 เราเริ่มจากการแยกแยะสุขแท้กับสุขลวง EP.2 เราพบว่าเราทุกคนมีผู้ดูที่เป็นกลางอยู่ในใจ EP.3 เราฝึกควบคุมตัวเองให้มั่นคงกับสิ่งที่ถูกต้อง ต่อจากนี้ EP.4 จะพาเราไปทำความเข้าใจความสัมพันธ์กับผู้อื่นจากภายนอกกันบ้าง ผ่านแนวคิด Sympathy และ Justice ของ Adam Smith จากหนังสือ The Theory of Moral Sentiments (1759) #MoralSentiments #AdamSmith #SelfCommand #RealHappiness #Sympathy #Justice #Siamstr