Laos, yıllardır Mekong Nehri ve kolları üzerinde inşa ettiği çok sayıdaki hidroelektrik barajla kendisini “Güneydoğu Asya’nın bataryası” olarak konumlandırmayı hedefliyor. Ancak bu strateji, ülkeyi satabildiğinden fazla elektrik ve baraj yatırımlarından kaynaklanan yükselen borç yüküyle karşı karşıya bıraktı. LAOS NASIL BIR ÜLKE? Kara ile çevrili yaklaşık 7,5 milyon nüfuslu Laos’un başkenti Vientiane. Ekonomisi ağırlıklı olarak enerji ihracatı, tarım ve madenciliğe dayanıyor. Mekong havzasındaki hidroelektrik potansiyeli sayesinde Tayland, Vietnam ve Kamboçya gibi komşu pazarlara elektrik satıyor; bölgesel enterkonneksiyonlar ülkenin şebekesini dış pazarlara bağlıyor. Resmî para birimi kip (LAK). FİNANSMAN KRİZİNE BİR ÇÖZÜM: BITCOIN MADENCİLİĞİ Hükümet, oluşan arz fazlasını ekonomik değere dönüştürmek için enerji yoğun kripto para madenciliğini gündemine aldı. Özellikle Bitcoin madenciliği aracılığıyla veri merkezlerini ülkeye çekmek, kullanılmayan hidroelektrik kapasitesini gelire dönüştürmek ve baraj projelerinin finansman yükünü hafifletmek planlanıyor. Kripto madenciliği yüksek enerji tüketimiyle bilinse de Laos’un ucuz ve bol hidroelektriği, bu faaliyet için rekabetçi bir maliyet tabanı sunuyor. Ülke uzun süredir elektriğini, iklim hedeflerine ulaşmaya çalışan enerji açığı yaşayan komşu pazarlara satıyor. Resmi ticaret verilerine göre elektrik, geçen yıl Laos’un toplam ihracatının yüzde 26’sını oluşturdu. Buna rağmen iç talebin sınırlı olması ve sınır ötesi satışların dalgalanması, fazla üretimin istikrarlı biçimde paraya çevrilmesini zorlaştırıyor. Bu nedenle hükümet, madencilikten düzenli döviz girdisi sağlamayı ve borçlarını çevirmeyi amaçlıyor. Plan, hem uluslararası ilgi hem de yerel tartışmaları beraberinde getiriyor. Destekleyenler, boşa giden yenilenebilir elektriğin katma değere dönüştürülmesini savunurken; eleştirenler, çevresel etkiler, şebeke istikrarı ve düzenleyici çerçevenin olgunluğu konusunda soru işaretlerine dikkat çekiyor. Benzer bir yaklaşımın kısa vadeli gelir etkisine dair yakın tarihli bir örnek Etiyopya’dan geliyor. Ülkede hidroelektrik destekli Bitcoin madenciliğiyle 220 milyon ABD doları tutarında gelir elde edildiği bildirilmişti. “Etiyopya’da hidroelektrik ile Bitcoin madenciliği 220 milyon dolar gelir” Laos’un planı, bu tür “boşa giden yenilenebilir” kapasitenin ekonomik değere dönüştürülmesine yönelik bölgesel eğilimin bir parçası olarak öne çıkıyor. Ayrıntılar netleştikçe Laos’un fazla hidroelektrik kapasitesini dijital madencilik yoluyla nakde çevirme çabası, baraj borçlarını hafifletmeyi ve ülkenin “bölgenin bataryası” iddiasını sürdürülebilir bir iş modeline dönüştürmeyi hedefliyor. Kaynak: South China Morning Post (SCMP) — "How Laos plans to pay for its dam-building spree: cryptocurrency mining"
Manisa’nın Yunusemre ilçesinde, belediyeye bağlı Millet Çarşısı’nda kripto para madenciliği yapıldığı iddiaları gündeme geldi. Yeni dönem belediye başkanı Semih Balaban, konuya ilişkin belgeler ve ekipmanların ele geçirildiğini, elektrik faturalarındaki yüksek tutarların da şüphe uyandırdığını belirterek suç duyurusunda bulunacaklarını açıkladı. OCAK 2024 YILINDA 529 BİN 600 LİRALIK ELEKTRİK FATURASI ÇIKTI Yapılan incelemelerde 2024 yılının ilk aylarında korkutucu seviyelerde elektrik faturalarına rastlandı. Tespit edilen yerde yapılan aramalarda ise kripto cüzdanları, yazılımlar, hard diskler ve madencilik cihazları gibi çeşitli ekipmanların bulundu. CHP’li meclis üyeleri de faturalar arasındaki büyük farklara dikkat çekerken, belediye yönetimi konuyu yargıya taşıma kararı aldı.
El Salvador’da dört yıl önce Bitcoin, resmi para birimi statüsü kazanmıştı. El Salvador Devlet Başkanı Nayib Bukele, sık sık hükümetin “Her Gün 1 Bitcoin” gibi mottolarıyla düzenli alım yapıp ve Bitcoin Yasası’nın yıl dönümü gibi özel günlerde güne özel alım miktarını arttırıyor. ZAMANINDA YAPILAN ANTLAŞMAYA GÖRE EL SALVADOR'UN BİTCOİN İLE OLAN SAMİMİYETİ AZALTILMIŞTI Ancak Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) açıklamasına göre, Aralık 2024’te El Salvador’un geliştirme hibesi almak için yaptığı "Genişletilmiş Fon Tesisi Düzenlemesi" çerçevesinde, ülke bu “Bitcoin Deneyimini” azalttı. IMF İletişim Görevlisi Meera Louis, Decrypt’e gönderdiği e-posta mesajında, hükümetin elindeki toplam Bitcoin miktarının artmadığını, Bitcoin rezerv fonu içindeki artışların yalnızca devletin farklı cüzdanları arasında yapılan transferlerden kaynaklandığını belirtti. YENİ ALIM MI, TRANSFER İŞLEMİ Mİ BELLİ DEĞİL El Salvador hükümeti ise, Başkan Bukele’nin hâlâ Bitcoin alımlarına devam ettiğini iddia ediyor. Analiz firmaları tarafından izlenen blockchain verileri de ülkenin Bitcoin cüzdanlarına her gün yaklaşık “1 Bitcoin” giriş olduğunu gösteriyor. Bu girişlerin kripto borsalarından olduğu fakat alımın yeni mi yapıldığını yoksa transfer işlemi mi olduğunu anlamanın zor olduğu belirtiliyor. Uzmanlar, bu durumun şeffaflıktan yoksun olduğu konusunda eleştiriler yapıyorlar. Bazı işlemlerin, eskiden alınan Bitcoin’lerin borsa hesaplarından devlete ait yeni cüzdanlara aktarılmasıyla “yeni alım” gibi gösterilebileceği ihtimali söz konusu.
Bitcoin dünyasında “Decentralization Defense Fund” (Merkeziyetsizliği Savunma Fonu) adı verilen yeni bir girişim başlatıldı. Bu fon, Bitcoin’in alternatif yazılımlarından biri olan Knots üzerinde çalışan yazılımcılara maddi destek sağlayacak. Açıklamayı Satoshi Action Fund adlı kuruluşun yöneticisi Dennis Porter yaptı. Porter, Knots’un bugün Bitcoin ağının yaklaşık dörtte birinde kullanıldığını belirtti. Yeni fon sayesinde, Knots’un tek bir kişinin ya da küçük bir ekibin kontrolünde kalmadan gelişmesini sağlamayı hedeflediklerini vurguladı. FONUN AMAÇLARINDAN BİRİ DE GÜVENİRLİĞİ ARTTIRMAK Farklı yazılımların olması, Bitcoin’in güvenliği ve dayanıklılığı için kritik bir etken. Ağ sadece tek bir yazılıma bağlı kalırsa, bu durum risk oluşturabilir. Fonun amacı da tam olarak bu çeşitliliği korumak ve güçlendirmek.
Etiyopya, son yıllarda enerji yatırımlarıyla öne çıkıyor. Al Jazeera’nın Addis Ababa'dan geçtiği habere göre, ülkenin hidroelektrik kapasitesinden sağlanan fazla elektrik Bitcoin madenciliğinde kullanılıyor. Kamu şirketi ETHIOPIAN ELECTRIC POWER (EEP), yalnızca son 12 ayda madencilik faaliyetlerinden 220 MİLYON DOLAR gelir elde etti. Bu gelir, halen nüfusun yarısının elektriğe erişemediği ülkede, şebeke altyapısının genişletilmesine yönlendiriliyor. GRAND ETHIOPIAN RENAISSANCE DAM (GERD), ülkenin enerji politikasının merkezinde yer alıyor. Mavi Nil üzerinde 2011’de temeli atılan baraj, halkın doğrudan katkıları, devlet kaynakları ve diaspora desteğiyle finanse edildi. 2022’de ilk kez elektrik üretmeye başlayan GERD, 2024 itibarıyla ülkenin elektrik ihtiyacının yaklaşık YÜZDE 16’sını karşılar hale geldi. Afrika’nın en büyük hidroelektrik projelerinden biri olan baraj, ETİYOPYA için enerji bağımsızlığının sembolü olurken, MISIR ve SUDAN ile su paylaşımı konusunda gerginliklere yol açtı. Barajın tamamlanmasıyla ülkenin ELEKTRİK ÜRETİM KAPASİTESİ İKİ KATINA çıkmış durumda. 🔹 Addis Ababa çevresinde kurulan madencilik tesislerinde BİNLERCE SUNUCU, matematiksel işlemleri çözerek Bitcoin üretiyor. 🔹 Bu faaliyetlerde kullanılan enerji, GERD ve diğer barajlardan gelen fazla hidroelektrik. 🔹 Al Jazeera haberine göre, madencilerin ödediği 220 milyon dolar, şebeke yatırımlarına aktarılıyor. 🔹 Halen nüfusun yarısı elektriğe erişemiyor; hükümetin 2030 hedefi “EVRENSEL ERİŞİM” olsa da bu tarihe yetişmenin çok zor olduğu ifade ediliyor. Madencilik maaliyetleri de dikkat çekici. 1 bitcoin üretmenin toplam maliyeti – donanım, işçilik ve diğer giderler dahil – yaklaşık 20.000 DOLAR. Buna karşın Bitcoin fiyatı haberde 114.000 DOLAR seviyesinde verilmişti. Elektriğin fiyatı Etiyopya'da 3-4 cent/kWh iken, Avrupa Birliği ülkelerinde bu rakam 15-20 cent. (Türkiye'de ticarethane aboneleri için 1 kWh fiyatı ~5,5 TL/kWh = 13 cent) Bu fark, Etiyopya’yı küresel ölçekte CAZİP BİR MADENCİLİK MERKEZİ haline getiriyor. Yetkililer, Bitcoin madenciliğinin “KALICI BİR POLİTİKA” değil, “GEÇİŞ DÖNEMİ ÇÖZÜMÜ” olduğunu vurguluyor. Amaç, halk ve sanayinin elektrik tüketimi artana kadar, fazla enerjinin değerlendirilmesi ve bu süreçte elde edilen gelirin şebeke yatırımlarını hızlandırması. Uzmanlar, bu modelin diğer hidroelektrik zengini ülkeler için de örnek olabileceğini belirtiyor. Etiyopya örneği, Bitcoin madenciliğinin yalnızca özel sektör kârı değil, kamu altyapısı için doğrudan finansman sağlayabileceğini göstermesi açısından önem taşıyor. KAYNAKLAR: * Al Jazeera video haberi: YouTube – Bernard Smith, Addis Ababa () * Al Jazeera dosya: “From Haile Selassie to crowdfunding: How Ethiopia’s GERD dam was born” ()
Uber’in ilk yatırımcılarından Jason Calacanis, MicroStrategy CEO’su Michael Saylor’ın Bitcoin stratejisini eleştirdi. Calacanis, yatırımcıların doğrudan Bitcoin'e yatırım yapmaları gerektiğini iddia ediyor. MicroStrategy, şirket rezervlerini ve borçlanma yoluyla elde ettiği fonları Bitcoin alımında kullanıyor. Şirketin elinde şu an yüz binlerce Bitcoin var. Ancak Calacanis’e göre bu yaklaşım, yatırımcılar için gereksiz risk yaratıyor.
ABD'nin en tartışılan siyasi aktivistlerinden birisi olan Charlie Kirk, Utah'ta yaptığı konuşma sırasında suikaste uğradı. Kirk, keskin ve kutuplaştırıcı söylemleri ve ABD Başkanı Donald Trump'a olan yakınlığı ile biliniyordu. SUİKAST SONRASI KRİPTO DÜNYASINDA 250 BİN DOLARDAN FAZLA VURGUN YAPILDI Suikast haberinin hemen ardından çok sayıda "Justice For Charlie" (Charlie İçin Adalet) tarzı tokenler ortaya çıktı ve bazıları son 24 saatte %10.000'in üzerinde değer kazandı. Memecoin fırsatçıları bu tarz coinler çıkararak inanılmaz derecede yüksek kazançlar sağladılar. Uzmanlar, bu tarz coinlerin kesinlikle mantıklı bir yatırım olmadığını vurguluyorlar. BİTCOİN HAKKINDA NE DÜŞÜNÜYORDU ? Son yıllarda Bitcoin ve diğer dijital varlıkların açık sözlü bir destekçisi haline gelmişti. Kirk, ABD'nin stratejik bir Bitcoin rezervi oluşturması gerektiğini savunarak bu rezervi, gümrük vergilerinden gelen gelir ile besleyebileceğini savunuyordu. Kendisi "Iced Coffee Hour Podcast'in" bir bölümünde Bitcoin'in büyük bir hayranı olduğunu belirtmişti. Haber resmi CoinGape'ten alınmıştır.
Bitcoin'e olan ilgisiyle tanınan John Lennon'ın oğlu Sean Ono Lennon, X hesabındaki paylaşımında ABD'nin mevcut para politikasını eleştiren ve Bitcoin'i öven bir mesaj yayınladı. Paylaşımda Lennon, “Kontrolden çıkan para basımı, yani para politikası, toplumumuzdaki sorunların çoğunun asıl kök nedeni olabilir.” diyerek merkezi paranın sorununa değiniyor. Lennon kendisini 2023 yılında "Bitcoin'ci" ilan etmişti.
İzmir'in Foça ilçesinde "Yuva" isimli işletmede, Yirmibir Bitcoin Topluluğunun düzenlediği etkinlik, ülkenin birçok yerinden katılımcıları Bitcoin hakkında konuşmak için topladı. Etkinlik, Bitcoin'in farklı alanlarla bütünleşebilirliğini göstermeyi amaçlıyordu. BİTCOİN'E FARKLI PERSPEKTİFLERDEN BAKILDI Düzenlenen etkinlikte Bitcoin, birçok açıdan incelendi. Programda, "Teknolojik Kırılma Olarak Bitcoin", "Bitcoin ve Bilinç", soru cevap paneli, "Bitcoin ve Yanılabilirlik", "Bitcoin ve Sağlık", "Bitcoin Memeleri (miimleri)" ve "Kripto Güven Endeksi Araştırması" konuları yer aldı. Program, akşam vaktinde katılımcıların eğlencesi ile sonlandı.
Bitcoin Treasuries'in verilerine göre ülkelerin Bitcoin rezervlerinin en fazlası Amerika'ya ait. İkinci sırada ABD'yi yakından Çin takip ediyor. Çin'in ardından sırayla Birleşik Krallık, Ukranya, Kuzey Kore, Bhutan, El Salvador, Venezuela ve Finlandiya geliyor. Bu 10 ülke toplam BTC arzının yaklaşık %2,506'sını kontrol ediyor. ABD VE ÇİN REZERVLERİNİN ÇOĞU, YASADIŞI PAZARDAN AKTARILAN PARADAN GELİYOR FBI, 2013 yılında Silk Road'dan 144.000'den fazla BTC'ye el koydu. Kurucusu Ross Ulbricht ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı ama Ocak 2025'te Başkan Trump'ın kararıyla serbest bırakıldı. Çin, yaklaşık 22,5 milyar dolar değerinde 190.000 BTC'ye sahip. Perakende kripto para ticareti yasağına rağmen Çin, el konulan madencilik ve dolandırıcılık davalarından elde ettiği büyük rezervleri elinde tutuyor. Grafiğin ayrıntıları için :