Çoğu kişi, ABD doları ve USDT'nin, önceden bilinmesi gereken ve "tam da amaçlandığı gibi çalışan" kusurlu bir tasarım nedeniyle başarısız olduğunda hemfikirdir. Peki, 21 milyon sınırından dolayı BTC'nin de tasarımında bir kusur olduğunu söylesem ne dersiniz?
Bitcoin, madencilerin sağladığı ağ güvenliğine dayanır. Madenciler, emisyon (blok ödülleri) ve işlem ücretleri üzerinden ödeme alırlar. Yaklaşık her 4 yılda bir, bu emisyon yarıya iner ve zamanla 0'a doğru eğilim gösterir. Buradaki fikir, madencilerin nihayetinde gelirlerinin tamamını işlem ücretlerinden elde etmeleridir.
Bu düşünce birkaç sorun barındırır. İlk olarak, madencileri teşvik etmek için ücretlerin tek başına yeterli olacağını "varsayar". Veriler, toplam ödülün belirli bir yüzdesini oluşturan ücretlerin azaldığını göstermektedir.
https://charts.bitbo.io/fees-percent-of-reward/
Tabii burada, SegWit'in daha fazla benimsenmesi nedeniyle blok alanının etkili bir şekilde arttığı ve bu nedenle bu düşüşün normal olduğu şeklindeki muhtemel karşı argümanı anlıyorum. Ancak başka bir metriğe, yani günlük zincir içi işlem sayısına da bakalım.
Gördüğümüz gibi, rekor düzeyde benimsenme ve artan kullanıcı sayısına rağmen, zincir üzerindeki aktiviteyi gösteren Bitcoin işlem sayısı da gerektiği gibi aynı benimsenme oranına denk gelebilecek kadar artamamıştır.
"Bunun nedeni Lightning Network'tür!" diyebilirsiniz. Ancak bu, mevcut sorunu etkilemiyor çünkü madenciler Lightning Network işlemlerinden para kazanmıyor; onlar anca kanal açma/kapama işlemlerinden kazanıyorlar.
Daha muhtemel olan şey, benimsenme artarken birçok kişinin hâlâ coin'lerini saklamak için merkezî borsaları kullanması ve bu borsalar arasındaki transferlerin de bir tür "ölçeklendirme" izlenimi yaratmasıdır.
Bitcoin'in fiyatı her halving'den (yarılanmadan) sonra genellikle iki katından fazla arttığı için madenciler henüz sorunu hissetmediler, çünkü daha az coin elde etmelerine rağmen Bitcoin'in ABD doları cinsinden değeri hâlâ daha yüksek. Ancak bu sonsuza kadar böyle devam edemez. Bir noktada BTC küresel bir emtia hâline gelecektir.
Yalnızca işlem ücretlerine bel bağlamanın altında yatan sorun, Bitcoin'in güvenliğinin tamamen blok zincirinin kullanımına bağlı hâle gelmesidir. Bitcoin'in toplam piyasa değerinden bağımsız olarak Bitcoin işlem sayılarında inişler ve çıkışlar olduğunu gördük.
Yoğun boğa dönemlerinde işlem hacimleri artarken, ayı dönemlerinde Bitcoin bloklarında çok fazla boş kapasite oluşur. Ancak madenciler şu anda hâlâ blok ödüllerinden yararlanabildikleri için, bir şeyler kazanacaklarını bilerek madencilik faaliyetlerine istikrarlı bir şekilde devam edebilirler.
Blok ödülleri olmadan, madencilerin kazançlarında büyük dalgalanmalar olabilir ve bu da güvenlik açısından ciddi sonuçlar doğurabilir. Aslında bu konuda Princeton Üniversitesi'nde mutlaka incelemenizi önerdiğim bir araştırma yapılmıştır: "On the Instability of Bitcoin without the Block Reward" (Blok Ödülü Olmayan Bitcoin'in İstikrarsızlığı Üzerine)
.pdf
Blok ödülü olmadan, güvenlik artık Bitcoin tarafından güvence altına alınan değerin miktarına bağlı değildir, Bitcoin ile gerçekleştirilen işlemlerin miktarına bağlıdır ve bu çok büyük bir farktır.
Bazıları, "Bitcoin 2140 yılına kadar emisyona devam edecek, yani hâlâ zamanımız var" diye itiraz edebilir. Ancak 2030 yılında bile, aslında neredeyse hiç emisyon kalmayacak. Emisyon miktarı 0'a yakın olacak.
Tabii ki, Bitcoin'in fiyatı sonsuza kadar yükselirse, tüm bunlar sorun olmaz. Fiyat artışı, yarılanmanın etkisinden daha fazla olduğu sürece, küçük miktarlarda emisyon bile yeterli olacaktır. Fiyatın sonsuza kadar yükselmesini de başka neyin sorun etmeyeceğini tahmin edin. Tabii ki USDT. Bu çakallara dikkat etmekte fayda var.
Bununla başa çıkmanın birkaç yolu olabilir, ancak en basit yol, Monero'nun yaptığı gibi bir tail emission (kuyruk emisyonu) uygulamaktır. Bu, güvence altına aldığı değere yaklaşık olarak bağlı, sabit bir temel ödül seviyesinin sonsuza kadar var olacağı anlamına gelir.
Buradaki sorun, "deflasyonist", "sınırlı maksimum arz", "sadece 21 milyon coin" ve "sonsuz arz mı, meh!" gibi çığırtkanlıkların körü körüne benimsenmesiyle oluşan bağnaz kült ve bu kültün BTC'de herhangi bir iyileştirmenin uygulanmasını zorlaştırmasıdır.
Bitcoin şu anda deflasyonisttir çünkü zamanla satın alma gücü artmıştır. Ancak teknik olarak, piyasaya sürülen Bitcoin miktarı açısından 2140 yılına kadar enflasyonist olmaya devam edecektir. Bu, fiyat yükseldiği sürece deflasyonist, ancak durgunlaştığı takdirde enflasyonist olacağı anlamına gelir.
Sabit enflasyon oranı ile devletlerin ve shitcoin yaratıcılarının gerçekleştirmeyi çok sevdikleri keyfî veya büyük çaplı enflasyon arasında büyük fark vardır. Kuyruk emisyonları sabit bir enflasyon oranıdır. ABD doları veya Tether'da olduğu gibi yeni paranın büyük miktarlarda ihraç edildiği durumlar kuyruk emisyonu ile aynı kefeye konamaz.
Blok ödülünün sıfıra hızla daha da yaklaşması ve sonunda tamamen yok olması Bitcoin ağının ve güvenlik sisteminin intiharıdır. Bu sistemik hata sayesinde madenciliği giderek merkezîleşecek Bitcoin'in cenazesini, son blok ödülünün alınabileceği 2140'tan 100 yıl öncesinde bile kaldırmamız kaçınılmaz olacaktır.
Kuyruk emisyonu bir keyfiyet ve enflasyonizm değildir. Monero'da ağın işlerliği ve güvenliğinin hiçbir zorluk yaşanmadan sonsuza kadar verimle sürdürülebilir kılınmasını sağlamak adına dijital para ve sağlam para ilkelerine en uygun evrimci çözümün adıdır. Üstelik pek çok dinamizmin de garantörü olmuştur. Bakınız: adaptif blok boyutu ve blok boyutu penaltıları.
Dünya değişiyor, kalabalıklaşıyor ve hızlanıyor. Ağ güvenliği ve ölçeklenebilirlik için içi boş ve tutarsız hayallerle Pollyannacılık ve matematik cahilliği icra etme ısrarı, Bitcoin'in ve tüm yapıcı eleştirel sesleri bastıran bağnazlardan mürekkep maksimalizm tarikatının çok acı bir deneyim yaşamasına neden olacaktır.
Monero muvaffak, Monero savunucuları da muzaffer olacaktır.
Bitcoin, madencilerin sağladığı ağ güvenliğine dayanır. Madenciler, emisyon (blok ödülleri) ve işlem ücretleri üzerinden ödeme alırlar. Yaklaşık her 4 yılda bir, bu emisyon yarıya iner ve zamanla 0'a doğru eğilim gösterir. Buradaki fikir, madencilerin nihayetinde gelirlerinin tamamını işlem ücretlerinden elde etmeleridir.
Bu düşünce birkaç sorun barındırır. İlk olarak, madencileri teşvik etmek için ücretlerin tek başına yeterli olacağını "varsayar". Veriler, toplam ödülün belirli bir yüzdesini oluşturan ücretlerin azaldığını göstermektedir.
https://charts.bitbo.io/fees-percent-of-reward/
Tabii burada, SegWit'in daha fazla benimsenmesi nedeniyle blok alanının etkili bir şekilde arttığı ve bu nedenle bu düşüşün normal olduğu şeklindeki muhtemel karşı argümanı anlıyorum. Ancak başka bir metriğe, yani günlük zincir içi işlem sayısına da bakalım.
Gördüğümüz gibi, rekor düzeyde benimsenme ve artan kullanıcı sayısına rağmen, zincir üzerindeki aktiviteyi gösteren Bitcoin işlem sayısı da gerektiği gibi aynı benimsenme oranına denk gelebilecek kadar artamamıştır.
Blockchain.com | Charts - Confirmed Transactions Per Day
The most trusted source for data on the bitcoin blockchain.
Tabii ki, Bitcoin'in fiyatı sonsuza kadar yükselirse, tüm bunlar sorun olmaz. Fiyat artışı, yarılanmanın etkisinden daha fazla olduğu sürece, küçük miktarlarda emisyon bile yeterli olacaktır. Fiyatın sonsuza kadar yükselmesini de başka neyin sorun etmeyeceğini tahmin edin. Tabii ki USDT. Bu çakallara dikkat etmekte fayda var.
ProfAnarch
Bitcoin
Bitcoin şu anda deflasyonisttir çünkü zamanla satın alma gücü artmıştır. Ancak teknik olarak, piyasaya sürülen Bitcoin miktarı açısından 2140 yılına kadar enflasyonist olmaya devam edecektir. Bu, fiyat yükseldiği sürece deflasyonist, ancak durgunlaştığı takdirde enflasyonist olacağı anlamına gelir.
Sabit enflasyon oranı ile devletlerin ve shitcoin yaratıcılarının gerçekleştirmeyi çok sevdikleri keyfî veya büyük çaplı enflasyon arasında büyük fark vardır. Kuyruk emisyonları sabit bir enflasyon oranıdır. ABD doları veya Tether'da olduğu gibi yeni paranın büyük miktarlarda ihraç edildiği durumlar kuyruk emisyonu ile aynı kefeye konamaz.
ProfAnarch
KUYRUK EMİSYONU NEDEN HARİKA BİR FİKİRDİR? + MADENCİLERİ SONSUZA KADAR TEŞVİK EDER Kuyruk emisyonu olmazsa, gelecekte i...
2020 yılında ABD hükümeti, bir ağı hack'lemeye çalıştı ancak başarısız oldu. Bu yüzden bu işi yapabilecek herkese 625.000 dolar (daha sonra da 1,2 milyon dolara kadar yükselen) ödül vadettiler. Bu faaliyet yasaldı ve kamu tarafından finanse ediliyordu. Peki hedef neydi? Anonim olmak üzere tasarlanmış bir kriptografik para. Devlet ve diğer entiteler yıllarca Bitcoin ve Ethereum kullanıcılarını kolaylıkla takip etti ve ediyor. Cüzdanlar, transaksiyonlar, IP adresleri, hepsi izlenebilirdir.
Ancak kıramadıkları bir kripto para vardı: Monero (XMR)
En başından beri takip edilemez olmak üzere tasarlanan Monero, diğer blok zincirlerinin kurallarına göre oynamadı: Yani Monero'da görünür gönderici/alıcı adresleri, görünür işlem tutarları, ilişkilendirilebilir işlem geçmişi yoktur.
IRS (ABD Gelir İdaresi) ve diğer vergilendirici zorba kurumlar için bu tam bir finansal kara delikti. Bu yüzden ona karşı savaş ilan ettiler -hem de başına ödül koyarak.
Eylül 2020'de IRS açık bir meydan okuma duyurdu: Monero'da işlem izini sürebilecek kişiye 625.000 dolar ödül. Blokzincir gözetim firmaları ve analizcileri sıraya girdi. Ama kimse onu hack'leyemedi, blokzincirini ifşa edemedi. Monero yarattığı etkiyi fazlasıyla hissettirdi. Diğer kripto para birimleri Wall Street'in oyuncağı hâline gelirken, Monero tamamen başka bir şeye, yani mülkiyet haklarının teminatı olan meşru mahremiyete ihtiyaç duyabilecek insanlar için bir kalkana dönüşüyordu.
Aslında Monero'nun kullanıcıları medyanın sürekli öne sürdüğü gibi sadece darknet pazaryeri satıcıları değil, sürgündeki gazetecilerdir, düşman rejimlerdeki aktivistlerdir, yolsuzluğu ifşa eden ihbarcılardır, muhalefeti suç kapsamına almış hükümetler altında yaşayan sıradan vatandaşlardır.
Burada bir distopya hayal etmenize gerek yok. Distopya zaten şu anda yaşanıyor. Nijerya Hükümeti, protestocuların banka hesaplarını dondurdu. Kanada Hükümeti, traktörleri ve kamyonlarıyla protesto haklarını kullanan tüm çiftçilerin ve sürücülerin finansal hizmetlere erişimini engelledi. Hindistan Hükümeti, çiftçi protestoları sırasında aktivistlerin fonlarını dondurdu. Türkiye Hükümeti, deprem zamanlarında endişeli bireylerin bir araya gelerek oluşturduğu gönüllü yardım fonlarına el koydu. Bu yerlerde mahremiyet bir lüks değil, müsadere ve gasba karşı bir korunma ve güvencedir. Monero bu yüzden çok önemlidir. İnsanlara finansal gözetim ve müdahale korkusu olmadan faaliyet göstermenin bir yolunu sunmaktadır.
→ Banka kaydı ve takibi yoktur.
→ Fişlenebilir hesap yoktur.
→ İfşa edilebilir bağışçılar yoktur.
İzi sürülemeyen paranın gücü budur. Kötü bir şeyi sakladığınız için değil, tam aksine, iyi bir şeyi, yani değerlerinizi, özgürlüğünüzü ve güvenliğinizi koruduğunuz için Monero meşru bir güçtür. Yine de hâlâ mahremiyete ihtiyacınız olmadığını mı düşünüyorsunuz?
Bağış geçmişinizin fişlendiği, bankanızın bir sosyal medya paylaşımınız yüzünden hesabınızı dondurduğu, yaptığınız harcamaların bir devlet gözetim yapay zekâsını beslediği bir ülkede yaşamayı deneyin. Böyle bir dünya şu an mevcut. Bakınız: CBDC.
Mahremiyet bir opsiyon değil, gerekliliktir. Bu nedenle, mahremiyet en başından itibaren inşa edilmelidir -sonradan yamalanmamalıdır.
IRS, Monero'yu kırmaya çalıştı. Başarısız oldular ve olmaya devam ediyorlar. Çünkü Monero asla sadece bir kod değildi -kriptografi ile yazılmış bir direnişti. Eğer mahremiyetin önemli olduğuna inanıyorsanız, 
Monero'nun dezenflasyonist arzı, esasında denetlenebilen, madencileri ağın güvenliğini sağlama konusunda daima teşvik eden, yılda %1'den daha az oranda ve giderek daha da azalacak bir enflasyon oranı sağlar. Monero'nun 18,4 milyon coin'lik temel emisyonu 9 Haziran 2022'de 2641623. blokla tamamlanmıştır. Bundan sonra, kuyruk emisyonu (tail emission) her 2 dakikada bir oluşan blok başına 0,6 XMR blok ödülü verecek ve yılda yaklaşık 157.680 Moneroj üretecektir.
Bitcoin gibi Monero da yeni coin üretimi için Proof of Work (İş Kanıtı) madenciliğini kullanır. Planlanmış yarılanmalar yerine, Monero'daki blok ödülü, blok ödülünün süresiz olarak 0,6 XMR'de sabitleneceği kuyruk emisyon aşamasına ulaşana kadar her blokta azalmıştır. Monero'nun %0,87'lik enflasyon oranı kuyruk emisyonunun başladığı yıldaki altın (%1,5) ile Bitcoin'den (%1,8) daha düşüktür ve ABD Doları (%9) ya da Euro'ya (%8) kıyasla son derece önemsizdir. Kuyruk emisyonu madencileri teşvik eder ve gelecekte istikrarlı bir coin arzı sağlar. Buna karşılık, Bitcoin'in blok ödülü 2032'de 1 BTC'nin altına, 2056'da da 0,01 BTC'ye düşer ve 2140'ta tamamen sona ererek mutlak bir şekilde spekülatif bir ücret piyasasına yol açar. Devletin öngörülemeyen ve dışsal kararları yerine matematik, elektrik ve açık kaynak kodu tarafından kontrol edilen öngörülebilir bir dezenflasyonist arz, sizin ve birikimleriniz için daha güvenlidir. Kuyruk emisyonuna ulaştıktan sonra, Monero'nun yıllık enflasyon oranı %0,87'den başlar ve her yıl azalarak asimptotik olarak %0'a yaklaşır. Sabit bir kuyruk emisyonu, madencileri ağı güvence altına almaya teşvik eder, yani hiçbir zaman yalnızca işlem ücretlerine güvenmeleri gerekmeyecektir. Buna ek olarak, gelecekte istikrarlı bir şekilde sağlanacak coin arzı, kullanıcıların ve tüccarların Monero elde etmesini, kazanmasını ve harcamasını kolaylaştırırken, dezenflasyonist ihraç insanların birikimlerini korur. Tıpkı Bitcoin gibi, Monero'nun arzı da denetlenebilir. Blok ödülleri şeffaftır ve herhangi bir blok gezgininde (block explorer) görüntülenebilir.
Xmrchain.net
Xmrscan.org
Monero.com/explorer
Buna ek olarak, kriptografik aralık kanıtları (zero-knowledge range-proofs), işlem ayrıntılarını gizli tutarken arzın şişirilmediğini matematiksel olarak kanıtlar. Düğümler her işlem için aralık kanıtlarını doğrulayarak ağı enflasyon hatalarına (inflation bugs) veya istismarlara (inflation exploits) karşı korur. Monero hiçbir taviz vermeden değerlerinizi, mahremiyetinizi ve paranızı aynı anda korur. Monero birden fazla avantaj sunar:
- Güçlü temel zincir üstü mahremiyet, hesap bakiyelerinin, adreslerin ve işlem geçmişinin herkese açık olarak görüntülenmediği anlamına gelir.
- 2 dakikalık blok oluşturma süreleri ve 1 sentin altındaki işlem ücretleri, işlemlerin herkes için hızlı ve hesaplı olmasını sağlar.
- Çifte harcamaya karşı koruma sayesinde güvenli sıfır onay işlemleri (zero confirmation transactions) mümkün kılar.
- Yalnızca CPU madenciliği (ASIC direnci) sayesinde tüm kullanıcılar ağı destekleyebilir ve normal bilgisayarlarla Monero kazanabilir.
- ASIC'ler olmayınca merkezîleşme riski de ortadan kalkar.
- Spekülasyon ve HODLing mentalitesi ile sınırlı kalmadan gerçek hayatta benimsenmeye, geniş çaplı kullanım senaryolarına ve KYC'siz döngüsel ekonomilere odaklanan toplulukların oluşumunu ve gelişimini kolaylaştırır.
- Üçüncü taraf yatırımcılar tarafından değil de Monero Topluluğu tarafından finanse edilerek mahremiyet ve kullanıcı deneyiminde sürekli geliştirme ve iyileştirmeleri garanti altına alır.
- Bitcoin'in hatalarından ders çıkarır.
İnsanlar bunun özgün bir eşler arası elektronik para sistemi olduğunu ve yetkililerin denetiminden bağımsız olarak kendi tercihlerine göre, yani gönüllü alışveriyler apabilecekleri mahrem, anonim ve kolaylıkla ikame edilebilir bir finansal mübadele aracı olduğunu düşünüyorlardı.
Bu yanılgı nedeniyle, insanlar yasal ya da yasadışı yollardan, aslında pek de mahrem olamadan transaksiyonlar gerçekleştirdiler ve karşılığında tamamen şeffaf ve suç unsuru sayılabilecek işlemler için para cezasına çarptırıldılar, tutuklandılar ya da hapsedildiler.
Sıfır finansal mahremiyet, anonimlik veya ikame edilebilirlik sunan şeffaf bir finansal muhasebe defteri olarak Bitcoin'in kırılganlığı DNM kullanıcıları için belirgin hâle geldikçe kullanımı üstel olarak azaldı ve artık nadiren (çok meşakkatli metotlar üzerinden) kullanılıyor.
DNM'ler, hoşa gitsin ya da gitmesin, yeni teknolojiler için en saf test alanıdır, çünkü teknoloji hapsedilmeye yol açıyorsa, daha üstün bir alternatif için terk edilmelidir.
DNM'ler temelde kusurlu olan Bitcoin'in yerini almak üzere yeni eşler arası elektronik para biçimlerini denerken, Bitcoin psödö-karizmatik şahıslar, artniyetleri ispatlı entiteler ve genel bağnazlık sayesinde ana akım hâline geldi.
Bitcoin’in yeni bir para için en ideal test alanında tutunamaması, hevesli ama cahil kullanıcıların bunu tamamen kavrayamamasına ve erken Bitcoincilerin fiat-BTC ve BTC-fiat arasındaki arbitraj fırsatından büyük kazançlar elde etmek için bu durumu örtbas etmesine bağlanabilir. Eğitimsiz yeni Bitcoin meraklıları ve yağmacı para arbitraj fırsatçılarının bu kombinasyonu Bitcoin'in bugünkü durumunu yaratmıştır. Ana akım, bir tür hipnoz altında Bitcoin'in temelden kusurlu teknolojisine bir mesihmişçesine hayranlıkla odaklanırken, DNM'ler Bitcoin'in temel aldığı esas davayı takip eden ve Bitcoin'in hatalarından ders çıkararak inovasyonlar getiren bir teknoloji benimsedi: Monero.
Monero anonim, mahrem ve tüm birimlerinin birbirleriyle ikamesi kolay bir eşler arası elektronik nakit sistemidir. Sade, basit ve tüm bu özellikleri varsayılan-öntanımlı olarak sağlama tasarımını mükemmel bir şekilde hayata geçiren Monero, artık piyasalarda işlem yapmak için belirlenen başat yöntemdir. DNM forumları, kullanılacak ve daha yaygın olarak kullanılması gereken tek şeyin Monero olduğunu belirten kullanıcı kılavuzları ve “topluluk vizyonları” oluşturmuştur. Monero, insanların Bitcoin alırken ve kullanırken düşündüklerinin ve amaçladıklarının ta kendisidir ve bunu gerçek zamanlı olarak DNM'lerde başlıca ve güvenilir mübadele aracı şeklinde kullanmalarıyla kanıtlamaktadır.
Bitcoin aynı zamanda tek bir amacı olan bir dümen hâline gelmiştir: Basit bir arbitraj yöntemiyle fiat para hortumlamak için eşler arası sansüre dayanıklı bir elektronik nakit sistemi olduğuna insanları ikna etmek ve bunu durmadan tekrar etmek.
Oysa gerçekte hiç de bu şekilde satıldığı gibi değildir ve aslında bu özelliklerin tam tersinedir. Buna karşın Monero, sadece eski paraların değil, Bitcoin'in de kusurlarını gideren teknolojik bir harikadır, ancak pek yaygın olarak anlaşılamamıştır. Bitcoin'i ünlü yapan aynı piyasalar Bitcoin'i terk ederken bu kararlarındaki ana etmen Monero olmuştur. Bu durum, önemli olmanın ötesinde, üstün teknolojinin gerçek zamanlı olarak kontrolü ele geçirmesinin ampirik bir örneğidir. Yeraltı piyasaları, açık piyasaları oluşturur ve açık piyasalar da, ancak zamanla ve nihayetinde kavrayışla, yeraltı piyasalarının bir yansıması olur.
Bitcoin devrim niteliğinde bir yenilikti. Eşler arası dijital nakit paranın bankalar olmadan da işleyebileceğini kanıtladı. Herkesin erişebileceği işlemleri, merkezî ve güvene dayalı olmayan bir şekilde iş kanıtı ile birleştirdi. Ancak bunun bir bedeli vardı...
Bitcoin'in muhasebe defteri herkese açıktır. Her işlem şeffaf ve izlenebilirdir. Herkes paranın bir adresden diğerine geçişini takip edebilir. Bu da onu dijital nakitten çok, halka açık bir muhasebe defterindeki dijital çeklere benzer hâle getirir. Bu izlenebilirlik, nakit paranın temel ilkelerini ihlal eder.
- Monero temel varsayılan olarak mahremiyetle gelir.
Monero her işlemde şunları kullanır: Göndereni gizlemek için Halka İmzalar (Ring Signatures); alıcıyı gizlemek için Gizli Adresler (Stealth Addresses); tutarı gizlemek için Halka Gizli Transaksiyonlar (RingCT). Hiç kimse göndereni, alıcıyı veya tutarı birbirleriyle ilişkilendiremez.
Halka İmzalar nedir? İşlemlerinizi birçok sahte (decoy) işlemle karıştırarak gizleyen kriptografik hilelerdir. Gözlemciler gerçek gönderenin kim olduğunu anlayamaz, tüm olası gönderenler eşit olasılıkta görünür. Bu izlenemezliktir.
Gizli Adresler nedir? Monero aldığınızda, açık adresiniz zincir üzerinde gösterilmez. Bunun yerine, gelen her işlem için tek kullanımlık bir adres oluşturulur. Bu, bağlantı kurulamazlığı, yani ilişkilendirilemezliği sağlar, böylece kimse bakiyenizi veya ödeme geçmişinizi bilemez.
RingCT (Ring Confidential Transactions) nedir? RingCT, gönderilen tutarı gizler. Artık şeffaf bakiyeler yoktur. Yalnızca gönderen ve alıcı gerçek tutarı bilir, bu da Monero'yu fungibl, yani birimdenk yapar.
- Birimdenklik, paranın para olmasını kesinleştiren temel özelliktir.
Bazı coin'ler geçmişleri nedeniyle "kirlenmiş" ise (örneğin, Darknet pazaryerlerinde kullanılmışsa), artık aynı değere sahip değillerdir. Bitcoin'de bu sorun vardır. Ancak Monero'da yoktur.
1 BTC = Chainalysis'in UTXO'nun çıkış noktasına göre belirlediği değer.
1 XMR = her zaman 1 XMR!
- Monero değişen dünyaya daima adapte olabilir.
Bu da Bitcoin'in bir başka noksanıdır. Bitcoin'de yükseltmeler ve iyileştirmeler çetrefilli ve zordur. Bitcoin'in idefix katılığı, her büyük değişiklik önerisinde topluluk bölünmesi riskini beraberinde getirir (bakınız, Bitcoin Cash). Monero, çatallanma veya drama olmadan, adapte olabilen konsensüs kullanır ve düzenli olarak kendini iyileştirir.
- Monero, ücretler ve kullanışlılık açısından tüm kripto para birimlerini geride bırakmıştır.
Bitcoin ücretleri büyük dalgalanmalar gösterir. Monero, ücretleri düşük ve öngörülebilir tutarak, gerçek nakit gibi küçük, hızlı ve sık gerçekleştirilen ödemeler için optimize edilmiştir.
- Dezavantajı: Şeffaflık meselesi.
Bazıları Monero'nun mahremiyetinin çok güçlü olduğunu, denetlenmesinin ve kamuya açık olarak doğrulanmasının daha zor olduğunu savunur. Ancak mahrem bilgiler, görüntüleme anahtarları ile sadece gönüllü taraflar arasında seçici olarak ortaya çıkarılabilir. Saklı değildir, seçici olarak görülebilirdir.
Peki Bitcoin daha güvenli değil mi? Güvenlik ≠ Şeffaflık. Monero, güçlü şifreleme ve ASIC dirençli bir madencilik algoritması (RandomX) kullanarak gerçek merkeziyetsizliği temin ve teşvik eder. Herkes, ekstra donanım ve bilgiye ihtiyaç duymadan CPU ile madencilik yapabilir.
Sıkça duyulan şöyle bir yanılgı vardır: "Monero suçlular içindir." Mahremiyet ≠ Suç. Kredi kartı bilgilerinizi ve hesap dökümünüzü herkese açık olarak yayınlamazsınız, değil mi? Monero mahrem, izin gerektirmeyen ve sansüre dirençli bir dijital nakit para birimidir.
Şeffaflık yine de var olabilir. Bir ödemeyi kanıtlamanız gerekiyorsa, Monero bunu görüntüleme anahtarları (view keys) veya işlem kanıtları (tx proofs) kullanarak sağlar. Mahremiyet temel varsayılan bir özelliktir, zorunlu değildir. İsteğe bağlı denetlenebilirlikise bir özelliktir, bir hata değildir.
Uzun lafın kısası: Bitcoin devrimi başlattı. Monero, P2P elektronik nakit kısmını mükemmelleştirdi.
+ Mahrem
+ Birimdenk
+ Güvenli
+ Ölçeklenebilir
+ Adaptif
İşte dijital nakit böyle olmalıdır. Bitcoin bize neyin mümkün olduğunu gösterdi. Monero ise bize neyin gerekli olduğunu gösteriyor. Gözetim ve finansal sansürün hâkim olduğu bir dünyada mahremiyet bir lüks değil, en temel haktır.
Monero, bu hakkın cisimleşmiş ve eylemdeki hâlidir. Monero özgürlük parasıdır.
Şimdi Monero lehine genel gerekçeler sunmak istiyorum.
Fiyat hareketlerinden bağımsız olarak şu anda Monero tutmanız için bazı nedenler:
+ Ülkenizin para biriminin enflasyonundan etkilenmeyen bir tasarruf hesabı istiyorsanız, Monero'da değer saklayabilirsiniz.
+ Şimdi satın alırsanız, hükümetin Monero'yu yasaklaması durumunda bile Monero'ya erişebilirsiniz.
+ Paranızı Monero'da tutarak hükümetin paranızı el koymasını önleyebilirsiniz.
+ Paranızı Monero'da tutarak hükümetin paranızın varlığından haberdar olmamasını da kolaylıkla sağlayabilirsiniz .
+ Paranızı Monero'da tutarak, ne satın aldığınızı veya paranızla ne yaptığınızı kimsenin bilmediğinden emin olabilirsiniz.
+ Tüm bu pratiklerle Monero'nun fiyatını biraz daha yüksek hâle getirerek, hükümetin ve diğer kötü niyetli entitelerin spam saldırılarına karşı Monero'yu daha dayanıklı hâle getirebilirsiniz.
Monero'yu ideolojik olarak desteklemeniz için bazı nedenler:
+ Yegâne mahrem para (Liberteryenler, Anarşistler, mülkiyet ve mahremiyet temelli özgürlüğün savunucuları için yeterli sebep.)
+ Merkeziyetsizliği garanti edebilen tek kripto para birimi (Muhalif düşünce, Çeşitli ideolojiler, devlet karşıtlığı için yeterli sebep.)
+ Kuyruk emisyonu sayesinde uzun ömürlülüğü garanti eden tek kripto para birimi (Ekonomistler için yeterli sebep.)
Finansal açıdan elde tutma nedenleri:
+ Diğer tüm kripto paraların aksine gerçek hayatta ve Darknet'in tamamında kullanımı ve dolayısıyla da bir taban fiyatı var.
+ Bitcoin'i geride bırakan, benimsenme ve kullanımda kanıtlanabilir üstel büyüme oranı var.
+ Tüm kripto paralar arasında BTC ve ETH'nin ardından üçüncü büyük geliştirici topluluğuna sahip, ancak piyasa değeri açısından 20 ila 25. sıralarda seyrediyor.
+ Uzun vadede potansiyel artış (24 trilyon piyasa değeri), değerinin hızla artabileceği anlamına geliyor
+ Monero'nun fiyatı nispeten istikrarlıdır, bu da potansiyel yükselişlerden ve değer artışlarından yararlanırken, değer kaybı konusunda çok endişelenmeden yavaşça biriktirmek için en iyi coin'lerden biri olduğu anlamına gelir.
+ Şeffaf olmayan muhasebe defteri sayesinde kimin ne kadar XMR'ye sahip olduğu asla bilinemeyeceği için hiç kimse hedef hâline getirilemez.
+ Dolar çökerse, insanlar kripto paraya akın edecek. Ancak hükümetler de boş durmayacaktır — çıkışları engellemek için cüzdanları bloke edecek veya blok zinciri sunucularını fişleyip takip altına alacaktır. Evet, Bitcoin bile savunmasızdır. Sadece Monero bu sistemin dışında durabilecek kapasitededir çünkü yıllardır tüm borsalardan atıldı, saldırıya uğradı, piyasanın geri kalanından koparıldı... Tüm bunlara inanmak zor gelebilir. Ancak gerçek bu. Her şey pahalılaşıyor. İnsanlar panik içinde kripto para satın alıyor ve almaya devam edecek. Sonra tüm bunlara erişim engellendiğinde tekrar ve daha büyük bir panik yapacaklar. Bunu kitlesel çıkışlar izleyecek. Son ayakta kalan ise kesinlikle Monero olacak. Bitcoin asla Monero'dan daha iyi olamaz. İnsanlar, "özgürlük parası" sandıkları şeye hükümet dur komutunu bağırdığı zaman bunu zor ve acı yoldan öğrenecek. Bu bir farazilik değil, sadece bir zaman meselesidir. Diğerleri de gerçek bir zorlukla karşı karşıya kaldıklarında domino taşları gibi devrilecekler. İnsanlar her zaman yaptıklarını yapacak ve paniğe kapılacaklar. Monero ise orada tüm bu panik içindeki koyunları bekliyor olacak. İnsanlar geldiklerinde Monero'yu diğer tüm kripto paraların giydiği koyun postlarını ayakları altında çiğnerken görecek.
