همزمانی چهارشنبهسوری امسال با شب قدر از نظر اجتماعی و فرهنگی جالب و معنادار است. شب قدر یک مناسبت مذهبی با بار معنوی و عبادی بالا است، در حالی که چهارشنبهسوری جشنی باستانی و نماد سرزندگی، شادی و هویت ایرانی. چنین تلاقیهایی نشان میدهند که چطور عناصر مختلف یک فرهنگ میتوانند در کنار هم وجود داشته باشند، اما در عین حال، اولویتهای مردم تحت تأثیر شرایط اجتماعی، باورها و نیازهای زمانه دستخوش تغییر شوند.
وقتی یک حکومت به شکلی نظاممند شادی، جشن و حتی سبک زندگی مردم را محدود کند، طبیعتاً جامعه به سوی نمادها و آیینهایی کشیده میشود که حس مقاومت، هویت و آزادی را تقویت میکنند. چهارشنبهسوری برای بسیاری دیگر صرفاً یک جشن سنتی نیست، بلکه به نمادی از سرکشی در برابر تحمیل سبک زندگی حکومتی تبدیل شده است. در مقابل، شب قدر، که زمانی تنها یک مناسبت عبادی فردی بود، امروز بیش از پیش در چارچوب ایدئولوژی رسمی حکومت معنا پیدا کرده است.
به همین دلیل، احتمالاً امسال شاهد صحنههای خاصی خواهیم بود؛ از یک سو، مردمی که میخواهند از فرصت استفاده کنند و چهارشنبهسوری را با شدت بیشتری جشن بگیرند، و از سوی دیگر، تلاش حکومت برای مهار این جریان به بهانه حفظ حرمت شب قدر. در این شرایط، ترکیب این دو مناسبت برای اکثر مردم بعید به نظر میرسد، زیرا این تقابل دیگر صرفاً مذهبی یا سنتی نیست، بلکه بازتابی از کشمکش میان سرکوب و مقاومت، اجبار و انتخاب، و گذشتهای تحمیلشده در برابر آیندهای مطالبهشده است.
